Ereveld Vol Verhalen

Elk graf op een ereveld is gemarkeerd door of een kruis of een steen. Op deze markeringen is een naam te zien. Een naam, een geboortedatum en een sterfdatum. Letters die getuigen van een te vroeg afgebroken leven, een levensverhaal waarvan het einde door oorlogsgeweld is gekomen. Het verhaal dat achter elk steen schuilt is niet alleen van diegene die daar ligt; het getuigt ook van iets wat verloren is gegaan in de levens van de nabestaanden die achterbleven en hun verhaal over hoe zij verder zijn gegaan na het verlies van hun dierbaren.

Het Ereveld is daarom een veld vol verhalen. Persoonlijke verhalen. Verhalen over moed, angst en dilemma’s. Het is een veld vol eer voor oorlogsslachtoffers, jong en oud, vaders, moeders, broers en zussen, zonen en dochters … mensen zoals jij en ik. Om zichtbaar te maken wat er werkelijk verloren is gegaan door oorlogsgeweld wordt het Ereveld tijdens de herdenking een veld ‘vol leven’. Mensen die achter een grafsteen plaatsnemen, maken het verloren leven zichtbaar op een wijze die niet in gesproken taal kan worden geduid. Maar door alleen maar aanwezig te zijn.

Het verhaal van Hannie Schaft

Zij ligt als enig meisje begraven op de Erebegraafplaats in Bloemendaal. Een ereveld met alleen maar verzetsstrijders. In deze reportage zie je een intieme Ereveld Vol Leven herdenking waarbij familie van Hannie Schaft voor het eerst de confrontatie aangaat met een meisje van dezelfde leeftijd achter het graf van Hannie. Lois is 24 jaar en zij vertelt waarom zij Hannie wilde representeren. Hannie Schaft deed haar verzetswerk samen met de zusjes Menger. De dochter van Truus Menger was ook aanwezig bij deze intieme Ereveld Vol Leven Herdenken. Klik hier voor een reportage van 4.30 minuut waarin dit verhaal verteld wordt.

Dit linkje van 1.15 is een korte beeldspot zonder gesproken woord van een van de betrokkene. Maar geeft een beeld van de Erebegraafplaats Bloemendaal.

Het verhaal van Jan le Griep

Hij was 29 jaar toen hij werd doodgeschoten. Hij was leider van een verzetsgroep. Hij liet achter zijn vrouw en drie kinderen. Zijn dochter Sissy was toen drie jaar. Zij vertelt over de betekenis van zijn dood voor haar. Haar zoon Joeri stond tijdens Ereveld Vol Leven achter het graf van zijn 29 jarige opa. In deze 2 minuten een korte reportage waarin beide aan het woord komen.

Het verhaal van Leendert Schijveschuurder

Hij was 23 jaar oud toen hij terechtgesteld werd door de Duitsers. Hij is de eerste Nederlander die omgebracht werd. Hij liet een zoontje achter van 1 jaar. Hij komt in deze korte reportage aan het woord.

Mijn tocht door het rouwlandschap op het Ereveld in Loenen

Wandelend in stilte op het Ereveld Vol Leven voel ik mijn hoofd buigen in nederigheid. Zoveel kostbare levens gegeven in oorlog en vredesmissies. Ook dat van mijn grootvader. Mensen die de doden achter de graven representeren aan weerszijden van het pad, vormen een haag. De breuklijnen van de dood en het leven worden hier zichtbaar aanwezig gemaakt.

Ik word gewaar van wat er gebeurt in mij. Het voelt overweldigend en mijn blikveld is te klein voor zoveel graven, zoveel gegeven levens. In mij wordt het met de minuut stiller. Voel ik mij des te meer verbonden met wat er is in die stilte, alles ademt van leven en liefde.
Kan ik blijven kijken of sluit ik liever mijn ogen? Kijk ik in de verte het levenspad af of naar het graf en in de ogen van de representant?
In die ogen voel ik een uitnodiging om mee terug te gaan in de tijd en tegelijkertijd in het nu te zijn. Hoe stiller ik van binnen ben des te meer contact ik ervaar met de woordeloze levensverhalen. Intens indrukwekkend om zo dichtbij te mogen zijn bij zovelen.

Ik stap in als representant voor een vrouw van mijn leeftijd. Ineens representeer ik de dood. Mensen in vrijheid lopen letterlijk aan mij voorbij. Het leven is verder gegaan. Levenskracht in het veld van de dood.

Voor mij staat iemand stil en kijkt me aan. Ik voel de intensiteit van de stilte. Ik voel me gezien in het allergrootste wat ik gegeven heb, mijn leven. We hebben contact op de breuklijn van leven en dood.

Het Ereveld Vol Leven biedt een ervaring en geeft mij nog meer inzicht in waar het ten diepste over gaat. Namelijk wat dood betekent door oorlog en het eren van deze doden in het leven door de levenden. Er gaat een helende kracht uit van de aandacht voor de doden.
Het raakt me om aanwezig te zijn in het veld waar de verbinding tussen leven en dood is en waar we elkaar ontmoeten.

Ik ben me nog bewuster geworden van hoe ik beweeg in vrijheid, op de grens van leven en dood. Hoe ik er ben en kan zijn in de ontmoeting met de ander, in het veld van rouw en liefde. Ik vind vrede in de zoektocht van mijn verlangen om met mijn verlies en rouw om te gaan. Een tocht die mij ook brengt langs het verlies en rouw in onze familielijn. In het verlies van mijn grootvader door oorlog.

Een uitzonderlijk prachtig ritueel over oorlog, vrede en vrijheid en voor iedereen om leven, dood, rouw en liefde daarom heen te ervaren.

Monique Manders
Verliesdeskundige/rouwtherapeut